Thee en hartgezondheid

Thee is een van de meest geconsumeerde dranken ter wereld, op water na. En dat is geen toeval. Het verwarmt in de winter, verfrist in de zomer, stelt gerust in stressvolle momenten en stimuleert wanneer de focus zoek is. Maar behalve deze onmiddellijke voordelen, speelt thee ook een verrassend interessante rol op lange termijn. Want jawel: thee en hartgezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Niet in de zin van magische bescherming, maar wel als dagelijkse metgezel die het cardiovasculaire systeem helpt in balans te blijven.

Hoewel het moeilijk is om één oorzaak-gevolgrelatie aan te wijzen (hartgezondheid is complex, net zoals een goed kopje oolong), zijn er wel degelijk stevige aanwijzingen dat theedrinken op regelmatige basis positief bijdraagt aan het hart. En met “thee” bedoelen we dan uiteraard infusies van Camellia sinensis – dus groene, zwarte, witte, oolong of post-gefermenteerde thee, geen fruitthee of gekke unicorn blends met marshmallows. ☕

Wat zegt de wetenschap over thee en hartgezondheid?

De laatste twintig jaar hebben wetenschappers hun tanden gezet in het verband tussen thee en hartziekten. In de meeste grootschalige epidemiologische studies komt een duidelijk patroon naar voren: mensen die dagelijks thee drinken, hebben een kleinere kans op hart- en vaatziekten. Nu moet dat genuanceerd worden – het is niet alsof elke slok een bypass voorkomt – maar de trend is consistent genoeg om serieus te nemen.

De belangrijkste reden lijkt de aanwezigheid van antioxidanten, vooral polyfenolen zoals catechinen (in groene thee) en theaflavinen (in zwarte thee). Deze stoffen helpen oxidatieve stress in het lichaam te verminderen. En oxidatieve stress is, zeg maar, het roestproces van het lichaam. Het beschadigt cellen, bloedvaten en bevordert ontsteking. En chronische ontsteking, wel, die is de spreekwoordelijke sluipmoordenaar van het cardiovasculair systeem.

Een studie gepubliceerd in European Journal of Preventive Cardiology toonde aan dat regelmatige theedrinkers – minstens drie koppen per week – een lager risico hadden op atherosclerose, beroertes en zelfs vroegtijdige sterfte door hartproblemen. Het verschil met niet-theedrinkers was niet min: 20% minder kans op cardiovasculaire complicaties. Interessant genoeg bleek het effect sterker bij groene thee dan bij zwarte. Maar alle vormen van echte thee scoorden gunstig.

Welke thee is het beste voor je hart?

Dat hangt een beetje af van je persoonlijke voorkeur, maar als we puur naar gezondheidsvoordelen kijken, staat groene thee met stip bovenaan. Groene thee ondergaat het minst bewerkingsproces en behoudt daardoor het hoogste gehalte catechinen. Vooral epigallocatechinegallaat (EGCG) is een sterspeler. Deze stof bevordert de elasticiteit van bloedvaten, verlaagt LDL-cholesterol (de ‘slechte’ soort) en heeft een licht bloeddrukverlagend effect. Niet slecht voor een kopje uit je keukenkastje!

Zwarte thee – hoewel minder rijk aan catechinen – bevat dan weer theaflavinen, die hun eigen voordelen bieden. Ze lijken vooral gunstig te zijn voor de vetstofwisseling in het bloed en kunnen helpen bij het verlagen van triglyceriden. Ook wordt zwarte thee vaak geassocieerd met een verlaagd risico op een beroerte.

Oolong-thee zit ergens tussenin, zowel qua smaak als qua werking. Het combineert een deel van de antioxidanten van groene thee met de unieke fermentatiekarakteristieken van zwarte thee. Oolong staat bekend om zijn regulerende effect op bloedsuiker en vetstofwisseling, wat indirect ook weer goed nieuws is voor het hart.

Persoonlijk hou ik van een lichte Japanse sencha in de ochtend – dat heldere, bijna grassige karakter maakt me alert en heeft iets opwekkends zonder agressief te zijn. In de namiddag mag het gerust een tweede infusie zijn van een Taiwanese oolong. Warm, geurig, zacht voor maag én gemoed ❤️.

Wat gebeurt er in het lichaam als je dagelijks thee drinkt?

Bij dagelijkse consumptie bouw je een soort natuurlijke ondersteuning op voor je hart. Dit gebeurt op verschillende manieren:

• Verlaging van LDL-cholesterol: Studies tonen aan dat groene thee de opname van cholesterol in de darmen kan verminderen.
• Verhoogde HDL-cholesterol: De ‘goede’ cholesterol wordt vaak iets hoger bij theedrinkers, wat beschermend werkt voor de bloedvaten.
• Verbeterde endotheliale functie: Het endotheel is de binnenwand van je bloedvaten. Catechinen maken die wand elastischer, wat helpt bij bloeddrukregeling.
• Antistollingswerking: Thee heeft een licht bloedverdunnend effect, wat risico’s op bloedklonters verlaagt.

Daarnaast is het ook het ritueel zelf dat een rol speelt. Thee dwingt tot pauze. Het vraagt heet water, wat tijd, wat rust. En laat net stress een belangrijke factor zijn bij hart- en vaatproblemen. Alleen al de gewoonte om bewust even te gaan zitten met een kop thee kan een mini-oase van kalmte zijn in een drukke dag.

Zijn er ook risico’s verbonden aan overmatig theedrinken?

Zoals bij alles, zit de kracht in het evenwicht. Thee bevat cafeïne, en hoewel dat veel minder is dan in koffie, kan overconsumptie leiden tot rusteloosheid of hartkloppingen, vooral bij mensen die er gevoelig voor zijn. Ook de tannines in thee kunnen bij overdaad de opname van ijzer uit voeding belemmeren – niet onbelangrijk voor mensen met bloedarmoede of een vegetarisch dieet.

Een gouden regel die ik zelf hanteer: drink je thee niet pal voor of na de maaltijd, zeker niet bij ijzerrijke voeding. Laat een kwartiertje tussen. En varieer af en toe. Groene thee ’s ochtends, witte thee bij de lunch, een licht geoxideerde oolong in de namiddag en misschien zelfs een beetje pu-erh als afsluiter van een zware maaltijd. Zo bied je je lichaam een gevarieerd palet van antioxidanten en hou je de beleving levendig 🍃.

Hoe integreer je thee op een zinvolle manier in een hartvriendelijk leven?

Thee drinken is op zich een goed begin, maar het krijgt pas echt kracht als het kadert binnen een bredere levensstijl. Combineer het met bewuste voeding, voldoende beweging en regelmatige ontspanning. Vermijd overmatig zout, bewerk voedsel, roken – dat spreekt allemaal voor zich. Maar laat thee een van die dagelijkse gewoontes zijn die je niet moet forceren. Geen bittere pil, maar een warm moment voor jezelf.

Een tip die ik vaak geef aan mensen die koffie willen verminderen: start je dag met een milde groene thee in plaats van espresso. Je mist de cafeïne niet echt, en je bloeddruk zal je dankbaar zijn. En als je ’s avonds verlangt naar iets rustgevends zonder opkikker, kies dan voor een oolong of zelfs een decafeïnevariant (die bestaan echt, en sommige zijn best goed!).

Thee is geen mirakelmiddel, maar wel een trouwe bondgenoot. Net als wandelen, diep ademhalen of een goed gesprek. Misschien niet spectaculair, maar dat is precies waar het hart goed op draait: regelmaat, kalmte en zachte aandacht. ❤️