Rooibos

Wat is rooibos precies en waar komt het vandaan?

Rooibos is geen echte thee, en toch prijkt hij al jaren naast groene en zwarte thee in menig keukenkastje. De reden? Zijn karakteristieke smaak en gezondheidsprofiel maken hem geliefd bij jong en oud. Rooibos, of ‘rode bos’ in het Afrikaans, komt uit Zuid-Afrika, waar hij van oudsher gedronken wordt door de inheemse bevolking. De plant achter rooibos is de Aspalathus linearis, een struikje dat uitsluitend groeit in de Cederberg-regio ten noorden van Kaapstad. Geen andere plek op aarde biedt het specifieke microklimaat dat deze plant nodig heeft om te floreren. We spreken dus over een infusie met een sterk lokaal karakter.

Na de oogst worden de naaldachtige blaadjes fijngesneden, geplet en blootgesteld aan zuurstof, waardoor de fermentatie op gang komt. Tijdens dit proces verandert de groene kleur van de blaadjes naar het dieprode dat we kennen van de rooibos in ons kopje. De niet-gefermenteerde versie – groene rooibos – is ook beschikbaar, maar smaakt lichter, grassiger, en is iets minder bekend buiten gespecialiseerde winkels. Beide varianten zijn cafeïnevrij, wat rooibos een aantrekkelijke keuze maakt voor wie ‘s avonds toch een warm drankje wil, zonder de nadelige invloed op de nachtrust 🌙.

Waarom rooibos geen thee is, maar toch als thee wordt gedronken

Hoewel rooibos in de volksmond vaak onder de term ‘thee’ valt, hoort hij technisch gezien niet tot de familie van de Camellia sinensis – de plant waaruit alle echte theesoorten voortkomen, van witte tot zwarte thee. Rooibos is dus een infusie, net zoals kamille, hibiscus of munt. Toch delen deze dranken veel gemeen met thee in termen van beleving: het warme water, de zetmethode, en de momenten waarop ze worden gedronken (na het eten, tijdens een pauze, voor het slapen gaan) zijn vrijwel identiek.

Het ontbreken van cafeïne en tannines geeft rooibos bovendien een zacht, vriendelijk profiel dat nauwelijks bitter wordt, zelfs als je hem per ongeluk wat langer laat trekken – iets wat bij klassieke theesoorten meestal resulteert in een wrang gezicht. Rooibos vergeeft je foutjes. En dat maakt hem, vind ik persoonlijk, een van de meest ontspannen drankjes die je kan zetten ☕.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen van rooibos?

Rooibos wordt vaak geprezen om zijn vermeende gezondheidsvoordelen – en hoewel niet alles even hard wetenschappelijk onderbouwd is, zijn er wel degelijk enkele interessante eigenschappen te benoemen. Zo bevat rooibos antioxidanten zoals aspalathine en nothofagine, die helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen. Deze stoffen worden in verband gebracht met een verlaagd risico op chronische ziektes, al is het belangrijk te beseffen dat één kop rooibos niet magische krachten bezit. Maar het past wél in een breder patroon van gezonde gewoonten.

Wat mij vooral opvalt, is hoe goed rooibos past bij mensen met een gevoelige maag. Geen cafeïne, nauwelijks tannines, geen zure nasmaak: dat maakt hem geschikt voor wie andere infusies soms moeilijk verdraagt. Ook kinderen kunnen zonder problemen mee nippen. Sommige Zuid-Afrikaanse moeders geven hun baby’s zelfs verdunde rooibos bij krampjes of rusteloosheid. Of dat pedagogisch verantwoord is, laat ik even in het midden – maar het geeft wel aan hoe diep deze drank in de lokale cultuur verankerd zit.

Bovendien zijn er voorlopige aanwijzingen dat rooibos een milde ontstekingsremmende werking heeft, en mogelijk een gunstig effect op bloeddruk en cholesterolwaarden. Voor wie suiker wil minderen, biedt rooibos trouwens een uitkomst: zijn natuurlijke zoetheid maakt toegevoegde suiker meestal overbodig.

Hoe smaakt rooibos en waarmee kan je het combineren?

De smaak van rooibos is rond, zacht en licht zoet met een vleugje vanille en een nootachtige ondertoon. Sommigen herkennen er ook een lichte aardsheid in – een beetje zoals herfstbladeren in de zon. Dat klinkt misschien poëtisch, maar wie al een paar keer een goeie rooibos heeft gedronken, weet wat ik bedoel.

Rooibos is veelzijdig. Hij gaat goed samen met specerijen zoals kaneel, kardemom en kruidnagel – denk aan chai-achtige infusies, maar zonder cafeïne. Ook sinaasappelschil, vanille of lavendel brengen een mooie harmonie teweeg. Tijdens koude dagen kies ik persoonlijk graag voor een blend met rooibos en gember, omdat het tegelijk verwarmend en verzachtend werkt.

Voor de warmere maanden kun je rooibos ook koud zetten. Cold brew rooibos met een schijfje citroen en verse munt is ronduit verfrissend 🍋. Iets gewaagder? Maak er een mocktail van met bruiswater, honing en een vleugje sinaasappelsap. De kleur alleen al maakt het een feestelijk drankje op elke tafel.

Hoe zet je rooibos correct en hoe bewaar je het best?

Een goede infusie begint bij de basis: kwaliteit. Kies bij voorkeur voor losbladige rooibos in plaats van zakjes, want die bevatten vaak kleinere snippers en minder aromatische kracht. Gebruik een goed theefilter of een thee-ei zodat de blaadjes voldoende ruimte hebben om uit te zetten.

Voor het zetten gebruik je kokend water (100°C). Laat de infusie minstens 5 minuten trekken – sommigen raden zelfs 7 tot 10 minuten aan voor een diepere smaak. Doordat rooibos niet bitter wordt, hoef je niet bang te zijn dat je het te lang laat trekken. Het is één van die infusies waarbij je gerust even kan afgeleid worden door de kat die over je toetsenbord paradeert 🐱, zonder dat je hele kopje naar boomschors smaakt bij terugkomst.

Qua dosering mag je rekenen op een volle theelepel (ongeveer 2 gram) per kop van 250 ml. Wie een sterkere smaak wil, kan iets meer gebruiken – maar de marge is breed. Bewaar rooibos op een droge, donkere plek, luchtdicht afgesloten. Omdat het product van nature arm is aan vocht, kan het vrij lang goed blijven zonder aan smaak in te boeten, al is binnen een jaar opdrinken toch aan te raden voor maximale frisheid.

Waarom rooibos steeds populairder wordt, ook buiten Zuid-Afrika

Rooibos heeft de laatste decennia een opmerkelijke opmars gekend op internationale markten. Van cafés in Parijs tot yoga-ateliers in Berlijn, van hippe koffiebars in Antwerpen tot theeliefhebbers in Tokio – rooibos wordt wereldwijd omarmd. Dat heeft deels te maken met de toenemende vraag naar cafeïnevrije alternatieven, maar ook met de globale trend richting natuurlijke, plantaardige en niet-industriële producten.

Rooibos past perfect in dat plaatje. Hij is biologisch beschikbaar, vaak fairtrade gecertificeerd, en visueel aantrekkelijk. De diep roodbruine kleur in het glas, de milde geur die zich verspreidt tijdens het trekken, en de rustgevende ervaring van een warme slok maken het een infusie die niet alleen lekker, maar ook betekenisvol voelt. Ik heb rooibos meer dan eens aangeraden aan mensen die ‘iets anders dan water’ zochten zonder zich meteen in de wirwar van supplementen of poedertjes te moeten storten. En keer op keer was het raak.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat steeds meer kleine theemerken creatieve blends maken op basis van rooibos: met citrus, bloemen, kruiden of zelfs cacaoschilletjes. Zo blijft het aanbod verrassen en groeit het gebruik gestaag mee met de tijdsgeest.

Wat is het verschil tussen rode en groene rooibos?

Tot slot verdient ook groene rooibos een moment in de spotlight. Terwijl de klassieke rooibos gefermenteerd wordt en zo zijn typische kleur en smaak krijgt, ondergaat groene rooibos geen oxidatie. Hierdoor blijven de blaadjes lichtgroen tot geelbruin, en is de smaak frisser, lichter en soms wat grassiger – een beetje zoals groene thee, maar zonder de bitterheid. De antioxidanten blijven bovendien beter intact in de groene variant, wat hem populair maakt bij gezondheidsbewuste theedrinkers.

Persoonlijk houd ik erg van groene rooibos met munt of citroengras: helder, sprankelend en ideaal als middagdrankje. Voor wie klassiek rode rooibos net iets te zoet of vol vindt, biedt deze variant een prima alternatief. En omgekeerd: wie houdt van een volle, warme, zoete smaak, kiest beter voor de traditionele, geoxideerde rooibosvariant.

In beide gevallen proef je de zon, de wind en het stof van de Zuid-Afrikaanse heuvels. En dat is, in tijden van haast en haastige koffie, op zich al iets om even voor te gaan zitten. 🧘‍♀️