Keemun (China)

Wat maakt Keemun-thee zo bijzonder in de Chinese theecultuur?

Keemun-thee, in het Chinees ook wel “Qimen Hongcha” genoemd, is zonder twijfel een van de meest verfijnde zwarte theesoorten die China ooit voortbracht. De oorsprong ligt in de provincie Anhui, meer bepaald in het district Qimen (waar de naam “Keemun” een westerse verbastering van is). Wat deze thee meteen doet opvallen, is zijn elegante, bijna poëtische balans tussen zachtheid en kracht. Als een Chinese kalligrafie op een zijden doek: krachtig in betekenis, maar zacht in toets.

De geur van Keemun is karakteristiek en haast bedwelmend. Denk aan gedroogde pruimen, rozenhout, een hint van cacaodoppen, soms een vleugje orchidee. In de geur zit vaak iets rokerigs — niet in de zin van Lapsang Souchong, die over dennenhout wordt gerookt, maar meer alsof de bladeren zelf herinneringen dragen aan warme zomerdagen in de bergen.

China heeft een lange geschiedenis van groene thee, en zwarte thee (of “rode thee” zoals men het daar noemt) was lang minder belangrijk voor binnenlandse consumptie. Toch veranderde dat in de 19e eeuw, toen de export naar Engeland en Europa explodeerde. Keemun werd in die tijd zelfs beschouwd als een waardige rivaal van Darjeeling. Sommige Engelse theeverzamelaars noemden het zelfs “de Bourgogne onder de theeën”, een titel die ik zelf ook begrijp: het is geen wijn, maar het roept wel eenzelfde soort geest op. Elegant. Gelaagd. Tijdloos.

Hoe wordt Keemun-thee geproduceerd en waarom is dat zo cruciaal voor de smaak?

De productie van Keemun-thee is een proces dat vakmanschap en geduld vereist. In tegenstelling tot veel zwarte theesoorten die op grote schaal machinaal verwerkt worden, blijft Keemun sterk geworteld in traditionele methoden. De bladeren worden geplukt in de lente of vroege zomer, wanneer ze hun optimale balans van aminozuren en polyfenolen hebben bereikt. Enkel de jongste scheuten — vaak een knop en één of twee blaadjes — worden geselecteerd. Deze zorgvuldige pluk is essentieel voor de complexiteit van het eindproduct.

Na de pluk worden de bladeren verwelkt, wat wil zeggen dat ze lichtjes uitdrogen in een warme, goed geventileerde ruimte. Vervolgens begint het rollen, dat niet enkel bedoeld is om de bladeren in hun karakteristieke spiraalvorm te krijgen, maar ook om de celwanden te breken. Dat laat de enzymatische oxidatie toe — een cruciale stap voor zwarte thee.

Deze oxidatie gebeurt langzaam bij Keemun, en dat is uitzonderlijk. Waar veel zwarte thee binnen enkele uren geoxideerd wordt, laat men bij Keemun het proces rustig voortschrijden, soms tot wel tien uur. Dit geeft de thee zijn karakteristieke mildheid en florale complexiteit. De uiteindelijke droging gebeurt op lage temperatuur, waardoor delicate aroma’s behouden blijven. Vergelijk het met slow cooking: je haalt zoveel meer smaak uit iets als je het de tijd gunt.

Interessant detail: sommige variëteiten van Keemun, zoals Keemun Mao Feng of Keemun Hao Ya, worden nog met de hand in kleine hoeveelheden geproduceerd. Dat zie je ook terug in de prijs, maar ook in de intensiteit van het aroma en de verfijning van het mondgevoel.

Welke smaken en aroma’s zijn typisch voor een goede Keemun?

Keemun is niet de thee die je drinkt als je een oppepper nodig hebt — het is de thee die je kiest op een regenachtige zondagmiddag, wanneer je tijd hebt om stil te staan bij dingen. De smaken zijn verfijnd en gelaagd: florale tonen van orchidee en roos vermengen zich met cacaobonen, honing, en subtiele houtige ondertonen. Soms duiken zelfs toetsen op van gedroogd fruit zoals pruimen of vijgen.

De textuur is bijna zijdeachtig, zonder de wrangheid die sommige zwarte theesoorten kunnen hebben. Keemun glijdt over de tong zoals een zachte jazzmelodie door een lege kamer zweeft. Het mondgevoel is vol, maar nooit log. Eerder als een goed gestreken linnen hemd dat je met plezier draagt: je merkt de kwaliteit, zonder dat het opdringerig is.

Persoonlijk drink ik Keemun liefst zonder melk of suiker, hoewel hij in het Westen soms in blends terechtkwam zoals English Breakfast. Dat is jammer, want het maskeert vaak net de charme van deze thee. Probeer hem eens puur, op 90°C, met wat zachter bronwater en een zentijd van 3 à 4 minuten. Je zal merken dat de thee in golven komt: eerst bloemig, dan een zweem van chocolade, en nadien een droge, houtachtige afdronk die verrassend lang blijft hangen.

Bij het ouder worden, net als een goede wijn, evolueert Keemun soms ook. Oudere batches kunnen meer complexiteit krijgen, al is het geen echte rijpingsthee zoals Pu Erh. Toch blijft het fascinerend om jaarlijks oogsten met elkaar te vergelijken, zoals sommigen doen met whisky of kaas.

Wanneer drink je Keemun het best, en waarmee kan je het combineren?

Keemun is een thee voor introspectie. Het is geen dorstlesser, en ook niet de begeleider van een rijk dessertbuffet. Hij komt het best tot zijn recht in de namiddag of vroege avond, wanneer de wereld even stilvalt en er ruimte ontstaat voor zachtheid en reflectie. Het is een perfecte metgezel bij het lezen van een goed boek, of tijdens een zacht pianoconcert op de achtergrond 🎶.

Toch is Keemun verrassend goed te combineren met eten — zij het wel met een beetje finesse. Denk aan boterachtige scones met een vleugje abrikozenconfituur, of lichte patisserie met amandel. Ook bij hartige gerechten zoals eend met sinaasappelsaus of zelfs een zachte brie doet hij het opvallend goed. Vermijd pittige of erg zoute gerechten, die verpletteren de delicate lagen van de thee.

Er zijn zelfs chef-koks die Keemun gebruiken in reducties of infusies, bijvoorbeeld in een jus voor wild. Dat lijkt misschien wat vergezocht, maar het werkt wel degelijk als je de smaken met zorg opbouwt. Het zoete, rokerige van de thee accentueert het umami-karakter van vlees. Een gewaagde combinatie, maar zeker niet verkeerd.

Tot slot nog dit: Keemun is bij uitstek een thee die uitnodigt tot vertragen. In een wereld waar alles sneller moet, harder klinkt, feller smaakt, is het haast een klein verzet om een potje Keemun op te zetten. Zoals iemand ooit zei: “sommige dingen moet je niet haasten — zoals liefde, kunst en Keemun.” 🥀🫖🌧️🌸🍫